میانگین کم کردن در بورس به چه معناست؟

یکی از چالش‌های همیشگی سرمایه‌گذاران در بورس، مدیریت ریسک و کاهش زیان در شرایط نزولی بازار است. برای مقابله با این چالش، روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آن‌ها میانگین کم کردن است. این استراتژی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با کاهش میانگین قیمت خرید سهام خود، فرصت بیشتری برای بازگشت سرمایه و کسب سود در آینده ایجاد کنند.

بااین‌حال، میانگین کم کردن همان‌قدر که می‌تواند در مدیریت سرمایه سودمند باشد، در صورت استفاده نادرست می‌تواند زیان‌بار شود. در این مقاله، مفهوم میانگین کم کردن، روش اجرای آن، زمان مناسب برای استفاده، مزایا و معایب این استراتژی، و تفاوت آن با روش‌های مشابه مانند خرید پله‌ای را بررسی خواهیم کرد تا دیدگاهی جامع و کاربردی در این زمینه ارائه دهیم.

میانگین کم کردن در بورس چیست؟

میانگین کم کردن (Averaging Down) یک استراتژی سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌گذاران از آن برای کاهش میانگین قیمت خرید سهام خود استفاده می‌کنند. این روش معمولاً زمانی به کار می‌رود که قیمت سهامی که در پرتفوی یک سرمایه‌گذار قرار دارد، کاهش یابد. سرمایه‌گذار با خرید تعداد بیشتری از همان سهم با قیمت پایین‌تر، میانگین قیمت خرید را کاهش داده و در صورت رشد قیمت سهم در آینده، سریع‌تر به سودآوری دست می‌یابد.

به عنوان مثال، اگر سرمایه‌گذاری سهامی را با قیمت 1000 تومان خریده باشد و سپس قیمت آن به 800 تومان کاهش یابد، با خرید مجدد در قیمت پایین‌تر (800 تومان)، میانگین قیمت خرید به ارقامی بین 800 تا 1000 تومان می‌رسد. این امر می‌تواند به کاهش زیان در صورت بازگشت قیمت سهم به سطوح قبلی یا بالاتر کمک کند.

این روش در شرایطی که سرمایه‌گذار به تحلیل و آینده سهام اعتماد دارد، می‌تواند مفید باشد. با این حال، استفاده از این استراتژی نیازمند دانش کافی از تحلیل‌های بنیادی و تحلیل تکنیکال است، چرا که خرید مکرر سهامی که روند نزولی دارد بدون ارزیابی مناسب، می‌تواند منجر به زیان‌های بیشتر شود.

چه زمانی باید میانگین کم کنیم؟

میانگین کم کردن در بورس یکی از استراتژی‌های رایج برای کاهش میانگین قیمت خرید سهام است، اما استفاده از آن باید با دقت و تحلیل دقیق صورت گیرد. به طور کلی، شرایط مناسب برای میانگین کم کردن شامل موارد زیر است:

1. اعتقاد به ارزش ذاتی سهم: اگر به واسطه تحلیل‌های بنیادی (مانند بررسی سودآوری، پتانسیل رشد و ارزش ذاتی شرکت) به این نتیجه رسیده‌اید که کاهش قیمت سهم موقتی است و قیمت آن در آینده رشد خواهد کرد، میانگین کم کردن می‌تواند تصمیم منطقی باشد.

2. کاهش قیمت به دلایل موقت: در صورتی که کاهش قیمت سهم ناشی از اخبار یا عوامل کوتاه‌مدت باشد که تأثیر بلندمدتی بر عملکرد شرکت ندارد، می‌توان با خرید در قیمت‌های پایین‌تر، میانگین خرید را کاهش داد.

3. وجود نقدینگی کافی: میانگین کم کردن نیازمند تخصیص منابع مالی جدید برای خرید سهم است. اگر به اندازه کافی نقدینگی در دسترس دارید و این سرمایه‌گذاری تأثیر منفی بر برنامه‌های مالی شما ندارد، میانگین کم کردن گزینه مناسبی خواهد بود.

4. پایان یافتن روند نزولی: در شرایطی که نشانه‌هایی از توقف روند نزولی و بازگشت احتمالی قیمت به سطوح بالاتر مشاهده می‌شود، میانگین کم کردن می‌تواند به سودآوری کمک کند.

5. تأیید تحلیل تکنیکال: بررسی نمودارهای تکنیکال و شناسایی سطوح حمایتی معتبر نشان می‌دهد که احتمال بازگشت قیمت در این نقاط زیاد است. این امر می‌تواند سیگنال مناسبی برای میانگین کم کردن باشد.

نکته: میانگین کم کردن برای سهام پرریسک یا شرکت‌هایی با بنیاد ضعیف توصیه نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: آشنایی با استراتژی کانسلیم

مزایا و معایب میانگین کم کردن

استراتژی میانگین کم کردن در بورس یکی از روش‌های متداول برای مدیریت زیان در زمان کاهش قیمت سهام است. با این حال، این روش دارای مزایا و معایبی است که در زیر به آنها پرداخته شده است:

 ازمزایای میانگین کم کردن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاهش میانگین قیمت خرید: با خرید سهام در قیمت‌های پایین‌تر، میانگین قیمت خرید کاهش پیدا می‌کند، که در صورت افزایش قیمت، بازگشت سرمایه سریع‌تر امکان‌پذیر می‌شود.

2. استفاده از فرصت‌های اصلاح قیمتی: در زمان کاهش‌های موقت و اصلاح قیمت، می‌توان از قیمت‌های پایین‌تر برای خرید سهام استفاده کرد.

3. بهبود شانس بازگشت به سود: با کاهش میانگین قیمت خرید، نیاز به رشد کمتری برای رسیدن به نقطه سر به سر وجود دارد.

4. تأکید بر سرمایه‌گذاری بلندمدت: میانگین کم کردن معمولاً برای سرمایه‌گذاران بلندمدت مناسب است، زیرا آنها می‌توانند از نوسانات کوتاه‌مدت بازار چشم‌پوشی کنند.

5. استفاده از تحلیل بنیادی: در صورتی که شرکت دارای بنیان قوی باشد، میانگین کم کردن می‌تواند به شما امکان بهره‌برداری از قیمت‌های پایین‌تر را بدهد.

از معایب میانگین کم کردن نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ریسک افزایش زیان: اگر روند نزولی ادامه‌دار باشد یا شرکت دچار مشکلات بنیادی باشد، میانگین کم کردن ممکن است زیان بیشتری به سرمایه‌گذار تحمیل کند.

2. نیاز به نقدینگی اضافی: این روش مستلزم سرمایه‌گذاری بیشتر است، که ممکن است برای برخی سرمایه‌گذاران مشکل‌ساز باشد.

3. تمرکز بیش از حد روی یک سهم: میانگین کم کردن می‌تواند باعث شود که سرمایه‌گذار بخش زیادی از سرمایه خود را روی یک سهم متمرکز کند و تنوع پرتفوی کاهش یابد.

4. اشتباه در تحلیل: اگر تحلیل اشتباه باشد و قیمت سهم به دلیل مشکلات بنیادی کاهش یافته باشد، میانگین کم کردن ممکن است به از دست رفتن سرمایه منجر شود.

5. تأثیرات روانی: کاهش مداوم قیمت سهام ممکن است باعث استرس و تصمیم‌گیری احساسی شود که استراتژی را ناکارآمد کند.

فرمول محاسبه میانگین کم کردن در بورس

محاسبه میانگین کم کردن در بورس از یک فرمول ساده پیروی می‌کند که در آن قیمت متوسط خرید پس از خریدهای جدید در قیمت‌های پایین‌تر محاسبه می‌شود. این فرمول به صورت زیر است:

تعداد کل سهام/{(تعداد سهام اولیه×قیمت اولیه)+(تعداد سهام جدید×قیمت جدید)​} = میانگین جدید قیمت

روش مارتینگل در میانگین کم کردن

روش مارتینگل یکی از استراتژی‌های مشهور در سرمایه‌گذاری و معاملات است که در میانگین کم کردن نیز کاربرد دارد. این روش، ریشه در نظریه احتمالات دارد و برای کاهش زیان و بهبود شرایط ورود به سود طراحی شده است.

روش مارتینگل بر این اساس استوار است که هر بار که دارایی (مانند سهام) با کاهش قیمت مواجه می‌شود، سرمایه‌گذار مقدار بیشتری از آن دارایی را با قیمت پایین‌تر خریداری می‌کند. این اقدام باعث کاهش میانگین قیمت خرید می‌شود و سرمایه‌گذار سریع‌تر می‌تواند در صورت بازگشت قیمت، به سود برسد.

مراحل پیاده‌سازی مارتینگل در میانگین کم کردن

1. افزایش مقدار خرید:در این روش، هر بار که قیمت سهم کاهش می‌یابد، مقدار خرید نسبت به دفعه قبل افزایش می‌یابد. این افزایش معمولاً به صورت ضریبی از مقدار خرید قبلی انجام می‌شود.

   • مثال: اگر در خرید اول 10 سهم خریده‌اید، در خرید دوم 20 سهم و در خرید سوم 40 سهم می‌خرید.

2. کاهش میانگین قیمت: با هر بار خرید در قیمت‌های پایین‌تر، میانگین قیمت خرید کل کاهش می‌یابد.

3. رسیدن به سود سریع‌تر: پس از کاهش قیمت، در صورتی که سهم بهبود یابد و قیمت افزایش یابد، سرمایه‌گذار می‌تواند زودتر به نقطه سربه‌سر یا سوددهی برسد.

فرمول مارتینگل

این روش اغلب از ضریب 2 یا بیشتر برای خریدهای متوالی استفاده می‌کند:

مقدار خرید قبلی×ضریب = مقدار خرید جدید

تفاوت میانگین کم کردن و خرید پله‌ای

تفاوت میانگین کم کردن و خرید پله‌ای به روش و هدف هر یک از این استراتژی‌ها در معاملات بورسی برمی‌گردد. هرچند هر دو روش به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا استراتژی دقیق‌تری در خرید سهام داشته باشند، اما کاربردها و ساختار آنها کاملاً متفاوت است. در ادامه این دو روش را مقایسه می‌کنیم:

۱. تعریف و هدف

• میانگین کم کردن: این استراتژی زمانی استفاده می‌شود که قیمت یک سهم پس از خرید اولیه کاهش یابد. در این روش، سرمایه‌گذار در قیمت‌های پایین‌تر، سهام بیشتری خریداری می‌کند تا میانگین قیمت خرید کاهش یابد. هدف اصلی، کاهش میانگین قیمت خرید و تسریع رسیدن به نقطه سوددهی است.
• خرید پله‌ای: در این استراتژی، خرید به صورت برنامه‌ریزی‌شده و در چند مرحله انجام می‌شود. سرمایه‌گذار به جای خرید همه سهام در یک مرحله، سرمایه خود را به چند قسمت تقسیم کرده و به تدریج و با بررسی شرایط بازار وارد معامله می‌شود. هدف اصلی این روش، مدیریت ریسک و کاهش تأثیر نوسانات کوتاه‌مدت بر سرمایه است.

بیشتر بخوانید: حجم مبنا چیست؟

۲. نحوه اجرا

• میانگین کم کردن: خرید اضافی معمولاً پس از کاهش قیمت سهم انجام می‌شود. به عنوان مثال، اگر سهمی با قیمت ۱۰۰۰ تومان خریداری شده و به ۸۰۰ تومان کاهش یابد، سرمایه‌گذار برای کاهش میانگین قیمت خرید، در ۸۰۰ تومان دوباره خرید می‌کند.

• خرید پله‌ای: خریدها در سطوح قیمتی مختلف و به صورت برنامه‌ریزی‌شده انجام می‌شوند. این خریدها می‌توانند در زمان کاهش قیمت (برای خرید ارزان‌تر) یا افزایش قیمت (برای تأیید روند صعودی) انجام شوند.

۳. کاربرد و زمان استفاده

• میانگین کم کردن: این روش معمولاً در زمان بازار نزولی یا اصلاح قیمت به کار گرفته می‌شود، به شرطی که سرمایه‌گذار مطمئن باشد قیمت سهم در آینده رشد خواهد کرد.

• خرید پله‌ای: خرید پله‌ای در هر دو حالت بازار نزولی و صعودی قابل استفاده است. این روش به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا با روند بازار همراه شده و ریسک خود را بهتر مدیریت کند.

جمع بندی

میانگین کم کردن یک استراتژی کاربردی برای سرمایه‌گذاران بلندمدت است که به ارزش بنیادی سهام اعتماد دارند. بااین‌حال، استفاده نادرست از این روش می‌تواند زیان‌آور باشد. پیش از اقدام به میانگین کم کردن، باید تحلیل دقیقی از وضعیت سهم و بازار انجام دهید و بودجه مناسبی اختصاص دهید. مدیریت ریسک و داشتن استراتژی معاملاتی مشخص، کلید موفقیت در این روش است.